Zambia - Reisverslag uit Zomba, Malawi van Kim Dijst - WaarBenJij.nu Zambia - Reisverslag uit Zomba, Malawi van Kim Dijst - WaarBenJij.nu

Zambia

Door: Kim

Blijf op de hoogte en volg Kim

20 April 2014 | Malawi, Zomba

Dag 77 vrijdag 11 april 2014

Vanmorgen ging de wekker weer heel erg vroeg, omdat we om 6 uur de bus op het station moesten hebben, hadden we om 5 uur de taxi besteld. Je zou denken, dat is toch veel te vroeg? Dat ou ik ook denken, maar gelukkig waren we zo op tijd, want om half 6 vertrok hij al! We zaten met z’n 4e in de bus en we snapten niet waarom die met zo weinig mensen al vertrok. De reis naar Lilongwe ging redelijk snel, in 5 uur waren we in Lilongwe. We hadden met Chris (een Amerikaan die ik had ontmoet bij Liwonde) afgesproken, want we zouden de nacht bij haar kunnen overnachten. Natuurlijk heel erg fijn, maar we wisten alleen niet waar ze woonde. Thijs en ik belde haar op om te vragen hoe we bij haar huis konden komen, maar ze zei gelijk dat ze ons op zou komen halen als we even zouden uitleggen waar we ongeveer waren. Bij de moskee waren we aan het wachten tot ze er aan kwam, en nog geen 10 minuten later stond ze voor onze neus en konden we in stappen.

Ik moest eerst mijn backpack bij Mabuya neer zetten, omdat ik deze niet mee ga nemen naar Zambia. Hij blijft dus een week bij Mabuya staan, zodat ik hem volgende week weer mee kan nemen. Chris bood aan om te gaan lunchen, daar hadden wij natuurlijk wel zin in na zo’n bus reis! We zijn bij Papaya gestopt om wat te eten. Een grote wrap met van alles er in en een heerlijke coffee milkshake, daarna zat ik bommetje vol en kon ik voorlopig niks meer naar binnen krijgen. Hierna zijn we nog even wat inkopen gaan doen voor onze busreis van morgen. We liepen de Chipicu binnen en we wisten niet wat we zagen. Het leek op een XXL Alberthein, je kon er al het eten vinden wat je maar wilde. Ze hadden er zelfs groenten en fruit binnen staan, nog nooit in Malawi gezien! Nadat we wat brood en wat lekkers hadden gevonden zijn we weer de auto in gestapt en zijn we naar Chris haar huis gereden, waar we toch best benieuwd naar waren.

Chris woont op een campus, ze is een docente op deze school. Het is een school voor alleen kinderen van de top. Dus als de ouders een hoge functie hebben in het land, dan moeten deze kinderen naar deze school, zodat ze na hun ouders kunnen gaan regeren. Het is een kromme gedachte, want ze vinden dat alleen de kinderen van de top zulk goed onderwijs moeten krijgen, zodat zei de onderste laag van de bevolking kunnen helpen. Ik zie het nog niet gebeuren en ik vind dat elk kind dezelfde kansen verdient. Maar Chris woont hier op campus in een huisje waar ze alleen woont. Het is een klein huisje, maar groot genoeg als je alleen bent. We hebben de hele middag niks meer gedaan, ik was heel erg moe van het vroeg op staan.

Chris vroeg ons of we uit eten wilden of dat we thuis wat zouden eten. Thijs had vanmiddag gevraagd of er een Etiopisch restaurant in de stad was, omdat hij had gehoord dat het het lekkerste eten van Afrika zou hebben. Daarom stelde Chris voor om vanavond bij dat restaurant te gaan eten. We kwamen aan bij het restaurant, wat gewoon bij iemand aan huis is. We moesten van te vore bellen dat we vanavond zouden willen komen eten, want anders zou het restaurant gewoon dicht zijn. We waren de enige tot nu toe en gingen zitten. Net toe we het eten hadden besteld kwam er nog een groepje binnen, toch wat prettiger als je niet de enige klanten bent in het restaurant. Het eten was speciaal. Het was een grote ronde schaal met daarin een soort brood achtig deeg, daarnaast kregen we 5 schaaltjes met daarin verschillend eten zoals kip, beef, groenten etc. Ook kregen we nog een paar deeg rolletjes en dat was het. Eerst zocht ik nog naar bestek, maar het werd al snel duidelijk dat je dit eten met je handen moest eten. We moesten elk schaaltje leeg gooien op het deeg en dan me de deegrolletjes moest je het eten oppakken en in je mond stoppen. Ik snapte niet dat Thijs en Chris dit zo lekker vonden, want ik vond het verschrikkelijk. Natuurlijk heb ik gewoon netjes alles gegeten en net gedaan alsof ik het ook heerlijk vond, maar in werkelijkheid..

Na het eten zijn we terug naar het huis van Chris gegaan waar ik eigenlijk gelijk ben gaan slapen. Want ook morgen zou de wekker weer heel vroeg gaan, om om 5 uur weer de deur uit te gaan en de bus van Lilongwe naar Lusaka (Zambia) te nemen.


Dag 78 zaterdag 12 april 2104

Jep, vroeg uit bed, snel onder de douche en brood smeren. En we waren weer op wegnaar het busstation. Gelukkig was Chris zo aardig om ons te brengen, want anders hadden we er nooit op tijd gekomen.
Daarnaast was de bus verstopt waardoor we het nog een paar keer na moesten vragen. Het was weer zo’n tourbus, alleen dan wel wat luxer. Dat mag ook wel als je bedenkt dat je er 12 uur lang in moet zitten. Voor we het wisten waren we al onderweg en waren we Lilongwe uit, op weg naar Zambia! Maar toen we net onderweg waren en de muziek ging aan, merkten we al heel snel dat we de verkeerde plek hadden uitgekozen. Overal in de bus zaten boxen, maar precies alleen onze box deed het waardoor hij keihard werd gezet zodat iedereen het kon horen. Lekker, zit je dan onder een box waar alleen maar koor muziek uit komt en waar je toch al niks van kan verstaan. Je eigen muziek opzetten had ook geen zin, want de muziek uit de bus kwam er gewoon door heen zo hard stond het. Maar we waren onderweg naar Zambia dus eigenlijk kon niks onze pret drukken.

Vlak voor de grens werden we van de weg gehaald en kregen we een paspoort controle. Onderweg moesten we al een papier invullen dat de bus rond ging, met onderandere je naam en je paspoort nummer zodat het bij de grens wat sneller zou gaan. Maar dit was een andere controle, iedereen werd hier van de weg gehaald en er werd gewoon op je paspoort gecontroleerd. We hebben hier zeker een half uur gestaan omdat er iets aan de hand was met het paspoort van een man in de bus. Waarschijnlijk was hij verlopen of zoiets. Ook de minibusjes werden allemaal van de weg gehaald en werden gecontroleerd, waaruit bleek dat ze 2 mannen er uit hadden gehaald waarbij het allemaal niet in orde was. Maar gelukkig was er bij ons verder niks aan de hand waardoor we weer verder konden naar de grens, waar we nog geen kwartier later arriveerden. Thijs en ik snapten nog niet zo goed wat nu precies de bedoeling was, dus volgende we de andere mensen. We moesten eerst aan de kant van Malawi een uit-stempel halen, waarmee je bewijs had dat je uit Malawi ben. Aan de andere kant van de grens moesten we een in-stempel halen van Zambia. Waarbij we dan ook gelijk $50 moesten betalen voor het visum. Daarna konden we eigenlijk gelijk weer verder. Het stelde niks voor, we moesten alleen wat formulieren invullen en de stempels halen. Daarnaast was de mevrouw zo lief om ons in plaats van 7 dagen, 14 dagen in Zambia te geven. Het enige nadeel was dat je gek werd van alle mensen die je zambiaanse kwatcha wilden verkopen. Voor de grens en na de grens was er gewoon illegale handel in het geld. Bij de bus was er een man met zambiaanse kwatcha waarvan iedereen zei dat hij betrouwbaar was. Ik had geen Malawiaanse kwatcha meer, maar Thijs heeft wat geld weten te ruilen.

Om half 7 savonds kwamen we aan in Lusaka. Onderweg hadden we met een man gesproken die in Zambia en in Malawi leefde en die kon ons meer vertellen over het reizen. Opeens was er bij mij op gekomen dat er misschien wel een nachtbus van Lusaka naar Livingstone zou gaan, waardoor we eigenlijk gelijk door konden reizen. We zouden dan wel heel lang in de bus moeten zitten, maar zo zouden we een dag extra hebben dan wanneer we op zondag overdag zouden reizen. De man zei dat er zeker een nachtbus ging en dat we het op het station gewoon aan iemand moesten vragen. We besloten om het gewoon aan de busschauffeur te vragen en hij wees ons de weg. Daarnaast liepen er 2 mannen met ons mee om ons de weg te wijzen. De bus zou om kwart voor 8 vertrekken, dat betekende dat we nog ongeveer 3 kwartier hadden. We wilden een kaartje gaan kopen, maar kwamen er toen achter dat ik in ieder geval geen zambiaanse kwatcha had. Dus de mannen wezen ons de weg naar het pinautomaat en hielpen ons daarna met een kaartje kopen. Natuurlijk vroegen ze hierna om wat geld voor het helpen, eigenlijk heel vervelend want we hebben helemaal niet om hun hulp gevraagd, maargoed toch maar wat geld gegeven. Voordat we de bus in stapten zijn we eerst nog even wat eten gaan halen, want zonder een avondeten de nachtbus in vonden we toch ook niet zo’n goed plan. Er stonden allemaal kraampjes die eten verkochten en uiteindelijk hebben we een braadworst in bladerdeeg en een beef pie genomen en zijn de bus ingestapt.

In de bus dachten we op de juiste plek te zitten, maar toen er mensen aan kwamen die zeiden dat zij op deze plek zaten met deze stoelnummers moesten we toch weg. We hebben niet goed naar de nummers gekeken, maar omdat daar 2 plekken naast elkaar vrij waren, waren we er van overtuigd dat dat onze plekken zouden zijn. Toen kwamen we er achter dat iemand anders op onze plek zat, maar het bleek al snel dat er fouten waren gemaakt want deze man had dezelfde stoelnummers als mij aangewezen gekregen. Onvoorstelbaar, want toen ik mijn kaartje kreeg heb ik de man het nummer gelijk door zien krassen. Geen probleem van maken, de mensen in de bus waren allemaal zo aardig dat er iemand voor ons op stond zodat Thijs en ik naast elkaar konden zitten. Uiteindelijk had iedereen een plekje. Van de busreis heb ik verder niet veel mee gekregen, in tegenstelling tot de nachtbus naar Nkatabay, heb ik nu de hele weg kunnen slapen.
In Livingstone aangekomen was het 3 uur snachts, niet echt een lekkere tijd. Maar er stonden genoeg mensen die ons een taxi aanboden naar Jolly Boys, de backpackers lodge waar we hadden gereserveerd. Wel niet voor deze nacht, maar zeker voor de komende 3 nachten. Toen we bij Jolly Boys aankwamen werden we gelijk geholpen en hadden we dus zo 2 bedden in de 16p - dorm. Helaas kon hij niet bij een laken, dus hebben we zonder laken moeten slapen.


Dag 79 zondag 13 april 2014

Ik dacht vandaag een beetje uit te kunnen slapen, maar dat ging natuurlijk niet lukken. Dat is me hier nog nooit gelukt, dus waarom zou het na zo’n nacht wel lukken. Ik besloot om maar eens een douche te nemen om daarna even op het internet te gaan. Eenmaal klaar met douchen was Thijs ook al wakker geworden en hebben we samen ontbeten. Er hangen lijsten naast de receptie om je in te schrijven voor de Victoria Falls. Er gaat elke dag om 10 uur een gratis busje van Jolly Boys naar de Falls, maar voor vandaag was hij al helemaal vol. Dus besloten we om met een minibus te gaan en zijn de weg bij de receptie gaan vragen. Ze stelde voor om te wachten tot 10 uur om dan te kijken of er eventueel nog plaats voor 2 zou zijn in het busje, maar toen we zeiden dat we niet nog 3 kwartier wilden wachten op uiteindelijk niks stelde ze voor de chauffeur te bellen. Na het telefoontje had ze goed nieuws voor ons, het busje had in plaats van 10 plaatsen nu 26 plaatsen waardoor wij dus zeker waren van een plekje. Natuurlijk helemaal goed, dan konden we nu nog even lekker rustig aan doen en nog even lekker zitten.

Om 10 uur werd er omgeroepen dat het busje naar de Falls zou vertrekken en zijn we ingestapt. Toch wel zenuwachtig om wat we te zien zouden krijgen reden we bij Jolly Boys weg. Onderweg zagen we al hele wolken van water en we wisten gelijk dat het daar moest zijn, en dat bleek ook wel. We werden met het busje voor de ingang afgezet. We moesten een entree kaartje kopen en konden daarna zo door lopen. Wat we toen hebben gezien is niet in woorden uit te leggen zo mooi en overweldigend. Wat een water komt er van die waterval af, wat een lawaai maakt het en wat is het ontzettend mooi. Dit is nog eens echt natuur, wat bijna ongeloofbaar is als je er bent. Waar komt als dat water vandaan en waar gaat het allemaal heen. Ik hoop dat mijn foto’s genoeg zeggen om een goed beeld te krijgen over wat ik hier gezien en meegemaakt heb. We zijn de hele dag bij de Victoria Falls geweest, omdat we alles zo goed mogelijk in ons op wilden nemen. Hierna zijn we nog even langs ze 50 kraampjes met souveniers gelopen en besloten om daarna een taxi terug naar Jolly Boys te nemen. Morgen zouden we dan wel de brug op gaan om daar te gaan kijken bij het bungy jumpen en van het uitzicht te genieten.

Terug bij Jolly Boys besloten we om gelijk door te gaan om wat te gaan eten. De keuken van Jolly Boys is maar tot 16:00 uur open dus je moet de deur uit om te eten, of je moet zelf in de keuken eten klaar maken maar we hadden zelf geen eten bij dus dat ging ook niet. We besloten om bij een restaurantje te gaan eten waarvan we een poster hadden zien hangen. Maar toen we daar kwamen en we aan de overkant een veel leuker tentje zagen om te eten, hebben we onze plannen veranderd en zijn daar een hapje gaan eten. De kaart zag er heerlijk uit en we hebben zelfs nog om het speciale pizza menu gevraagd. Toen we eindelijk besloten hadden dat we toch pizza zouden nemen hebben we besteld. Maar de ober moest 3 keer terug komen en bij de laatste keer met de mededeling dat ze vanavond geen pizza hebben, dus heb ik toen maar voor de natcho’s gekozen. Hier had ik geen spijt van want wat was het lekker, en zeker genoeg! We zaten allebei propvol toen we weer terug liepen naar Jolly Boys. We waren expres vroeg gaan eten zodat we bij daglicht nog terug konden lopen en geen taxi hoefden te nemen. Daarnaast konden we nu nog wat dingen regelen die we via internet moesten doen. Na een douche besloot ik om naar bed te gaan, dit keer wel met een laken die we bij de receptie hadden gekregen.


Dag 80 maandag 14 april 2014

Jawel, over een week ben ik alweer thuis. Maar even niet aan denken, nog even heel erg genieten van mijn laatste weekje!
Vanmorgen weer om half 7 wakker, door allemaal wekkers die er om mij heen gingen. Dus ik besloot maar gelijk uit bed te gaan en een douche te nemen. Zin om vandaag naar de brug te gaan! Ondertussen was Thijs ook al wakker geworden en hebben we ontbijt besteld. We waren vroeg klaar dus konden nog even wat dingentjes regelen. Ondertussen zijn er nog een paar Nederlanders aan onze tafel komen zitten en hebben we hier gezellig mee gepraat. Het was een groepje Nederlanders die van Nairobi naar Kaapstad fietsen. FIETSEN! Hoe vet en hoe gaaf en stoer is dat. Ze vertelden wat ze onderweg al zoal hadden mee gemaakt en hoe ze verder zouden gaan. Thijs en ik zaten allebei aandachtig te luisteren naar de verhalen. Het groepje kende elkaar voordat ze weg gingen niet, ze hebben elkaar misschien 3 keer in Nederland ontmoet om hun reis te plannen maar dat is het. Gelukkig klikte het allemaal goed, en hebben ze het ontzettend naar hun zin! Over 2 maanden moeten ze in Kaapstad zijn want dan gaat hun vliegtuig!

We zaten zo in het gesprek dat het opeens al tijd was om met het busje naar de Victoria Falls te gaan. Daar aangekomen zijn we gelijk naar de brug gelopen en hebben we daar een hele tijd naar het bungy jumpen staan kijken. Zo jaloers op de mensen die dit doen en die dit kunnen betalen, want voor mij is het gewoon niet betaalbaar. Op een gegeven moment komt er een medewerker van het bungy jumpen bij ons staan en begint een gesprek. Het kwam natuurlijk al snel op het bungy jumpen waarom wij niet wilden, we vertelden dat we dit heel erg graag zouden doen maar dat wij het gewoon niet konden betalen. Hierna is hij nog een paar keer naar ons toe gekomen, totdat hij op een gegeven moment met een aanbod kwam dat wij niet konden weigeren. Hij vertelde ons dat hij ons graag wilden helpen, zodat we toch konden bungy jumpen. Hij zou met zijn baas gaan praten en hij zou zeggen dat ik zijn vriendin ben en Thijs mijn broer. Hij zei dat wij dan zeker korting zouden krijgen, of zelfs helemaal gratis zouden mogen springen. Dit zou dan niet vandaag zijn maar morgen. Nu komt hij vanavond naar Jolly Boys om ons te vertellen wat hij heeft kunnen regelen. Ik kan en mag natuurlijk nergens op hopen omdat het dan alleen maar tegen zal vallen als hij niks heeft kunnen regelen. Maar stiekem zou ik het wel heel erg vet vinden om te bungy jumpen en krijg ik al kriebels als ik er aan denk. We moeten nu maar gewoon afwachten of hij vanavond komt en wat hij ons gaat vertellen.

Nadat we nog bij de souvenirs zijn geweest hebben we de taxi terug naar Jolly Boys genomen. Hier zijn we ook gelijk weer weg gegaan om even naar de bus te lopen. We willen morgen de bus naar Lusaka nemen, zodat we daarna door kunnen naar South Luangwa. Dit was toch nog even zoeken, maar dit kwam meer door de aanwijzingen die de receptioniste ons had gegeven. Het was namelijk heel makkelijk te vinden als ze ons een andere route zou hebben gegeven. Daarna zijn we nog even naar de supermarkt geweest om boodschappen voor het avondeten, ontbijt en de busreis te halen. Hebben we nog even gepind en zijn daarna terug naar Jolly Boys gegaan om daar gewoon even lekker te zitten en tot rust te komen.

Om 18:00 uur zou Abraham komen, de man die ons zou helpen om te kunnen bungee jumpen. We hadden er een hard hoofd in of hij wel zou komen, maar vlak voor we ons eten wilden gaan maken kwam hij aanlopen. Samen met een vriend van hem hebben we even gepraat. Hij zei dat als we morgen om half 11 er zouden zijn, hij dan met zijn baas zou praten en dat we dan gratis konden springen. We geloofden er allebei nog niet echt iets van, maar het was het proberen zeker waard. We zouden toch de bus om 2 uur pas nemen, dus we hadden smorgens alle tijd. Toen hij weer weg was, zijn we ons eten gaan maken, simpel, noodles met brood. Omdat het internet eruit lag en we allebei nog geen zin hadden om naar bed te gaan hebben we een filmpje gekeken, maar daarna was het voor mij toch echt wel bedtijd.


Dag 81 dinsdag 15 april 2014

Vanmorgen werden we vol spanning wakker, maar toch wat later als normaal. We hebben ons ontbijt erbij gepakt, een heerlijke stracciatella yoghurt, en zijn onze spullen gaan pakken. We moesten ons vandaag voor 10 uur uit checken, dus voordat we naar de brug zouden gaan moesten we onze spullen van de dorm af hebben gehaald. We geloofden allebei niet dat het zou gaan lukken, het bungee jumpen, maar toch waren we wat gespannen voor wat er zou gaan gebeuren. We hadden gister een hele tijd staan kijken, het is zo ontzettend hoog, maar zo vet om te kunnen doen. Toen we er aan kwamen zagen we Abraham al staan, hij zei dat we op hem moesten wachten, dat hij klanten moest helpen maar dat hij daarna terug zou komen. We zaten op een uitkijkpunt waar je je ook moet inschrijven voor het bungee jumpen, dus we hadden een mooi uitzicht op de brug. Doordat het wat bewolkt was en er een windje stond was het nog best wel fris met die druppeltjes de hele tijd. Abraham is zeker een paar keer terug gekomen met de mededeling dat we nog even moesten wachten, dus we hadden onze hoop eigenlijk al een beetje opgegeven. We hadden tegen elkaar gezegd, als hij nog een keer terug komt en we weten nog niks dan gaan we er gewoon vandoor.

Daar zagen we hem over de brug onze kant weer op lopen en even later riep hij ons bij hem om nog even te praten. Het verhaal zou zo moeten zijn dat Thijs mijn broer is en ik Abraham’s vriendin, dat we bij hem in het dorpje op bezoek komen en dat we hem daar van kennen. Even later, nadat Abraham bij de manager was geweest, zaten nu ook Thijs en ik bij de manager. Wat eigenlijk niet onze bedoeling was, want als we ergens geen zin in hadden.. Maar Abraham had kunnen regelen dat we allebei met 50% korting mochten springen. Dat is natuurlijk helemaal super! We hadden nog een klein gesprekje met de manager, die heel erg enthousiast was dat we bij de Victoria Falls waren en dat we zeker niet weg mochten gaan zonder te hebben gesprongen. Dus mochten we onszelf gaan inschrijven. Je werd gewogen en je kreeg een nummer op je arm, en we konden daarna zo naar de brug lopen. We hadden besloten dat ik als eerst zou gaan, zodat ik niet zo lang hoefde te wachten. Maar ik had nooit verwacht dat zodra ik daar aan zou komen, ik ook daadwerkelijk gelijk aan de beurt zou zijn. Normaal staan er wel een aantal mensen te wachten tot ze kunnen, maar ik kreeg gelijk een tuigje aan en voor ik het wist stond ik met mijn tenen over de rand klaar om te springen. Ik hoorde de mannen roepen 5, 4, 3, 2, 1, JUMP! En zonder dat ik er ook maar een seconde over na kon denken, maakte ik een enorme sprong en viel ik zo naar beneden. De eerste paar seconden heb ik de longen uit mijn lijf gegild van angst, maar daarna van blijdschap en plezier.

Een mannetje kwam mij halen, want ik hing natuurlijk aan mijn benen op zijn kop aan het elastiek. Hij hees mij overeind en bracht mij daarna op een bruggetje onder de normale brug. Hier moest ik een trappetje nemen nog en bruggetje naar boven. Ik moet zeggen dat dat trappetje nog het engste was van alles. Thijs en ik konden niet geloven dat we dit echt hadden gedaan, maar toen we op de klok keken wisten we ook dat we gelijk weer door moesten. We zijn snel weer naar het uitkijkpunt gelopen om daar onze foto’s te kopen en we konden daarna gelijk weer door. Tot ons onderweg terug naar de taxi te binnen schoot dat we helemaal niet betaald hebben en dat ook niemand ons daar naar heeft gevraagd. We hebben alleen voor de foto’s betaald, maar voor het bungee jumpen zelf niet. Is het toch nog gelukt om gratis te kunnen springen. Natuurlijk hebben we Abraham wel 100 keer bedankt voor wat hij voor ons had gedaan.

Bij Jolly Boys aangekomen hebben we snel onze spullen gepakt en zijn dezelfde taxi weer ingestapt die ons bij de bushalte bracht. Er waren nog plekjes voor in de bus, gelukkig! Zelfs nog een beetje voorin, want we voelden ons toch niet helemaal lekker nadat al ons bloed naar ons hoofd was gestegen bij het springen. Daarnaast hadden we ook nog niks gegeten dus hebben we snel nog even wat bananen gekocht voor onderweg, we hadden ook nog crackers en chocopasta dus we konden lekker dippen. Het was een hele luxe bus met heerlijke stoelen en tv schermen. We hadden weer het geluk dat we bij een box zaten die het deed, jippie.. het enige gelukkige er aan was dat ze niet zulke vervelende muziek draaiden. Onderweg kregen we nog een 10min break om wat eten te halen en voor we het wisten waren we alweer in Lusaka. De tijd gaat zo snel als je aan het reizen bent. Op het busstation werden we natuurlijk weer bedolven onder de mensen die ons vroegen of we een taxi wilden of dat ze ons konden helpen voor een bus. We wilden eigenlijk gewoon zelf even zoeken waar we morgen de bus naar Chipata moeten nemen, zonder dat er 10 gasten achter ons aan lopen, maar dat is hier bijna onmogelijk. Toen we hadden gevonden hoe laat de bus morgen vertrekt hebben we een taxi naar Lusaka Backpackers genomen, waar ze niet wisten dat we kwamen. Heel raar, want Thijs had gister nog een mail terug gekregen dat ze voor ons 2 bedden hadden geboekt. Maar ze wisten van niks. De 8-bed dorm was al helemaal vol maar er waren nog 2 bedden ergens, apart van elkaar beschikbaar, helemaal prima. De man was ook nog eens zo aardig om ons de prijs te geven voor een 8-bed dorm, omdat we die eigenlijk hadden geboekt. Dus nu lig ik samen met nog 3 andere meiden op een kamer, heb ik net de lekkerste douche ooit in Afrika gehad en ga ik zo heerlijk slapen.


Dag 82 woensdag 16 april 2014

Oef, de wekker ging weer lekker vroeg. Normaal heb ik er niet zo heel veel last van, maar vanmorgen voelde ik me toch niet helemaal lekker door het vroeg op staan. Ik had met Thijs in de keuken afgesproken, omdat we allebei in een andere dorm sliepen. Dus daar stonden we met onze spullen, nog half slapend, wachten tot de pan warm was om een eitje te bakken. Helaas duurde dit heel erg lang, tot Thijs nog een paar keer aan de knop draaide, toen ging het opeens als een speer. Gelukkig maar, want we wilden op tijd op het busstation zijn om een plekje in een bus te bemachtigen.

We hoefden niet op een taxi te wachten, want er stonden er al 2 net buiten de poort te wachten tot er mensen kwamen die een taxi nodig hadden. Op het busstations werden we aangevallen door allemaal mensen die wilden dat we perse met hun busmaatschappij zouden reizen. We konden elkaar niet eens verstaan zo stonden ze te schreeuwen, en tegelijk waren ze al aan onze tas aan het trekken en onze armen om ons maar zo snel mogelijk mee te krijgen. We zagen het loket van een busmaatschappij dichtbij en daar zijn we daarom maar snel heen gelopen. We kochten een ticket naar Chipata en zijn toen nog even wat eten gaan halen op het busstation. Het busstation van Lusaka is heel erg groot, half overdenkt en er staan heel veel kraampjes en tentjes met eten. Hierna zijn we alvast in de bus gaan zitten omdat we verder ook niks meer op het busstation konden doen. We hadden 2 stoelen voorin gekregen, waardoor we lekker konden zitten. Rond half 9 vertrokken we met een volle bus richting Chipata, onderweg ben ik een paar keer in slaap gedommeld, maar nooit langer dan een kwartier. We hebben een hele relaxe rit gehad, waarbij we zelfs koekjes en drinken kregen, we met onze voeten op de rand konden zitten en genoeg ruimte voor ons hadden. Ik heb wel eens andere busreizen mee gemaakt.
Het was ongeveer 9 uur rijden vanaf Lusaka, en dat klopte ook wel want rond half 6 kwamen we aan in Chipata. We hadden 2 bedden geboekt bij een hostel, maar we hadden op onze heen weg naar Lusaka al gezien dat deze vrij ver van het centrum zat. We wisten dus ook dat we beter een taxi konden nemen. Natuurlijk stonden er weer genoeg mannen om ons heen die ons daar heel graag wilden brengen. Uiteindelijk hebben we er iemand uit kunnen pikken die ons eerst even langs een pinautomaat bracht en ons dan zou afzetten bij ons hostel. Bij ons hostel aangekomen dacht ik echt, waar ben ik beland. Het leek echt op een spookhuis, we hadden een kamertje met z’n 2e, de badkamers waren ze aan het verbouwen en de receptie was tegelijk de woonkamer en de keuken. Het zag er allemaal een beetje raar uit, en zo voelde ik me ook waardoor ik het avondeten heb overgeslagen. Thijs heeft nog wat eten besteld, wat dezelfde man ook maakte. Omdat ik me niet lekker voelde ben ik gelijk mijn bed in gedoken, maar ik kon nog niet slapen. Thijs had ondertussen gevraagd hoe het zat met het vervoer naar South Luangwa, want we hadden gehoord dat dit een heel gedoe moest zijn. Uiteindelijk vertelde de man dat je met het openbaar vervoer er wel kan komen, maar dat we dan niet zeker zijn dat we op tijd voor ons gamedrive zijn. Hij vertelde dat hij iemand kende die vaak bij de lodge kwam en mensen naar South Luangwa bracht, hij wilde hem voor ons bellen om te vragen of hij langs kon komen. Net toen ook Thijs wilden gaan slapen, klopte er iemand op onze deur, de man van de taxi. Hij vertelde dat hij morgenochtend om half 5 naar South Luangwa gaat en dat hij ons wilt brengen, natuurlijk wel tegen een betaling van 25 dollar. Maar dan zou hij ervoor zorgen dat we er voor 6 uur zouden zijn zodat we de ochtend gamedrive konden maken ipv deze de volgende dag pas te doen, waardoor het ons een keer entree fee zou schelen. Als we dat niet wilden zou hij ons om 11 uur op kunnen komen halen. Na een kort overleg besloten we om de taxi om half 5 te nemen en te gokken dat we de ochtend gamedrive zouden halen, als dat niet het geval zou zijn dan zouden we in ieder geval daar nog een hele dag hebben.


Dag 83 donderdag 17 april 2014

Het wordt elke ochtend vroeger, en ik voel me elke ochtend slechter. Misschien heb ik toch wat meer slaap nodig. Maar om half 5 stonden we klaar en kwam de taxi ons op tijd ophalen. Ik ben nog nooit zo bang geweest in een auto, zo hard reed hij en zo onveilig dat het was. Hij wilde ons perse op tijd daar hebben dat hij er verder niet meer over na dacht hoe hij reed. (later bleek dat de minibusje ook zo rijden, dat het ‘normaal’ is) Het was een hele nieuwe weg met soms nog veel steentjes, uiteindelijk kwamen we op een smal weggetje dat aan beide kanten hoog riet had waardoor de bochten heel onoverzichtelijk werden. Maar ook hier scheurde hij gewoon door, ik heb zo hard in het handvat geknepen dat hij aan het eind van de rit sliep.

We kwamen aan bij onze lodge, WAUW! Het was een groot gebouw met een groot en hoog rieten dak. Hier hadden we de bar, receptie, de eet en relax ruimte, allemaal in één. Het lag aan de rivier, waardoor we nog een hele mooie zonsopgang hadden. De game drive van deze ochtend was gelukkig nog niet weg, maar ze vertelden dat er voor deze morgen ook geen gamedrive gepland was. We vroegen natuurlijk of dit wel mogelijk zou zijn, en nog voor we deze zin hadden uitgesproken waren ze al bezig met het regelen. Mensen werden uit hun bed gebeld, de auto werd gereed gemaakt, de koel box werd gevuld en voor we het in de gaten hadden zaten we met z’n 2e in de truck op weg naar het park. We hadden nog niet eens onze slaapplek gezien, want we mochten zo lang even onze bagage opbergen bij de receptie.

We hadden een hele leuke, aardige man als onze tourgide. Wel een
beetje een opschepper, maar juist daarom was het wel heel erg leuk. Hij zei dat hij het beste overal in was en overal het eerste in wilden zijn. Zo ook wilde hij nu, een uur later in het park dan de andere, als eerst de leeuwen vinden. Natuurlijk hadden wij nooit gedacht dat dit ook echt zou gaan lukken, maar na een paar sporen te hebben ontdekt hebben we een grote groep van 18 leeuwen gevonden. Zo gaaf, op nog geen 3 meter afstand stonden wij daar met de truck bij de leeuwen. Ze lagen allemaal rustig te liggen en hadden totaal geen intentie om ons iets aan te doen, misschien had ik er zelfs nog wel naast kunnen gaan liggen. Dit was natuurlijk ons hoogtepunt van de dag, maar we waren nog lang niet uitgekeken. We hebben zoveel impala’s en zebra’s gezien, giraffen, buffels en olifanten. Tussendoor zijn we nog even op een mooi plekje gestopt en hebben we thee gedronken en zelfgemaakte muffins gegeten. Ik ben blij dat we deze gamedrive hebben kunnen doen, nu op naar die van vanmiddag/vanavond.

Rond 11 uur waren we terug bij de lodge, waar ze ons vertelden dat onze brunch zo klaar zou zijn. We werden geleid naar onze tent, waar we zouden slapen. Het was een niet al te grote tent, maar met 2 bedden, een nachtkastje en een lamp was het prima te doen. Daarnaast was het toiletgebouw om de hoek. Snel onze spullen in de tent gelegd en terug gelopen naar het hoofdgebouw, waar iemand druk op trommels aan het trommelen was. Het teken dat het eten klaar is en dat we kunnen eten. Naast ons tafeltje, stond er nog een tafel van 5 gedekt, we waren dus niet de enige in deze lodge maar we waren samen met nog een gezinnetje. Heerlijk zo rustig! We hadden een tafeltje, je raad het al, natuurlijk aan het water onder de schaduw van een boom. Een bord vol met eten werd ons gebracht, quiche, vis, aardappelsalade, groentesalade. Het was echt heerlijk en als toetje kregen we een fruitsalade. Bommetje vol zijn we nog even aan het water gaan zitten om te genieten van het uitzicht. Maar na een uurtje had ik hier ook genoeg van en ben ik een duik gaan nemen in het zwembad, we zouden tenslotte pas om 4 uur weg gaan op de gamedrive.

Om half 4 stonden we klaar om te gaan, we wisten natuurlijk dat we nog een half uur moesten wachten maar dit kwam eigenlijk heel goed uit want er was thee met zelfgemaakte koekjes voor ons. En terwijl we aan ons theetje zaten zagen we aan de overkant van de rivier olifanten. Natuurlijk konden we het niet laten om niet even wat dichter bij de rivier te gaan kijken. Het leek erop dat de olifanten weg gingen, maar ze liepen om de bosjes heen om daarna zo dicht bij het water te komen zodat ze konden drinken. Super om naar te kijken en te bedenken dat we nu naar wilde olifanten kijken, die daar echt aan de overkant in de natuur leven. Maar het was tijd om te gaan.

We zaten dit keer niet alleen in de truck, nu ook samen met het gezin wat bestond uit een man, vrouw en 3 kinderen. Het leken hele leuke kinderen, maar ze waren zo druk dat we ons er aan gingen ergeren. Ze begonnen liedjes te zingen, ze handjeklappen etc. Maar dat mocht de pret niet drukken natuurlijk. Eerst gingen we op zoek naar de leeuwen, die ongeveer nog op dezelfde plek lagen. Dit keer lagen ze meer verspreid waardoor we wat moesten zoeken waar ze allemaal precies lagen. Maar het was dezelfde groep als die we vanmorgen hadden gezien. Toen we terug kwamen van de leeuwen zijn we een rondje gaan rijden opzoek naar de luipaarden, maar deze hadden we tot dus ver niet kunnen vinden. Voor dat we het in de gaten hadden was het tijd om naar de zonsondergang te gaan kijken, waar we bijna te laat voor waren want binnen 10 seconde is opeens de zon verdwenen. Gelukkig hebben we het mogen zien gezelschap houdend door een lekker koud drankje. Hier hebben we een tijdje stil gestaan om er van te genieten en zijn daarna weer verder gereden. Het was nu natuurlijk al donker, dus er was een extra guide mee die met een grote zaklamp rond scheen. In Majete hadden we die ook gehad en moesten we goed zoeken of we oogjes van een dier zagen, maar hier zag je wel 100 ogen bij elke beweging die de lamp maakte. Zoveel impala’s en zebra’s zaten er, dat je er bijna gek van werd. We zijn de hele avond opzoek geweest naar de luipaarden maar helaas heeft niemand ze deze avond mogen zien. Wel hebben we kleine, soort wasbeer achtige dieren gezien, een hyena en honderden hippo’s die voor de nacht uit het water komen. Het was uiteindelijk een hele leuke avond, maar het blijft toch jammer dat ik geen luipaarden gezien heb. Maar niet getreurd, met een groep van 18 leeuwen ben ik ook al tevreden.

Terug bij de lodge werd ons gelijk verteld dat er een hippo langs liep, dus dat we niet zelf ergens heen mochten lopen zonder begeleiding. Daarnaast was er een route voor hippo’s en olifanten dwars door de lodge heen, waardoor we wanneer het donker was, sowieso nergens heen mochten lopen zonder begeleiding. Ons tafeltje stond alweer klaar voor het avondeten wat bestond uit een 3 gangen menu. Als voorgerecht hadden we een soort pastei gemaakt van verschillende soorten vlees en vis, niet echt mijn ding dus ik heb het aan Thijs gegeven en heb het brood zelf opgegeten. Als hoofdgerecht hadden we een taartje met binnenin kip, heel erg lekker, rijst en groenten. Als toetje kregen we nog een soort taartje/cakeje, ook heel erg lekker.
Vanmiddag had het personeel ons verteld hoe we het beste weer in Chipata konden komen. Ze wisten wel een chauffeur van een minibus die meestal langs de lodges ging om mensen op te halen. Ze zouden hem voor ons contacten om te melden dat wij graag opgehaald zouden willen worden om naar Chipata te gaan. Zo gezegd zo gedaan, en kwamen ze ons na het eten vertellen dat het geregeld was. Als het personeel is hier zo aardig en wil je zo graag helpen! Omdat we zo moe waren zijn we ook na het eten gelijk naar bed gegaan. Natuurlijk moesten we wel onder begeleiding naar de tent.


Dag 84 vrijdag 18 april 2014

Om 5 uur zouden we van onze tent opgehaald worden zodat deze man ons kon begeleiden naar het hoofdgebouw, dus om half 5 stond ik onder de douche. Ze hadden voor ons een ‘luchtig’ ontbijtje klaar, zoals zei het zelf noemden, maar we konden alsnog kiezen tussen boterhammen en cornflakes. Een schaaltje cornflakes met melk ging er wel in, al kon ik het niet helemaal op want zo vroeg in de morgen heb ik niet zoveel honger. Na het ontbijt wilden we nog even bij de rivier kijken en zonsopgang, dus ik ging nog even om mijn camera die in mijn tas zat. En tot mijn grootste schrik ging ik toen op een kikker staan, waarbij al zijn ingewanden eruit puilden en hij daarna soort van verder ‘sprong’. Ik was er zo van geschrokken en ik vond het zo zielig dat ik er gewoon van moest huilen.

Voordat ik goed en wel bij was gekomen stond de minibus voor en konden we instappen om naar Chipata te gaan. We waren, op nog een persoon na, nog de enige in het minibusje en we hadden gehoord dat hij hierna de andere lodges af zou gaan. Naar onze verbazing deed hij dat niet maar ging hij gewoon het dorp in om zo mensen langs de weg op te pikken, net zoals een normale minibus zou doen. Ook het busje reed ontzettend hard, naar ons idee, en zeker omdat de weg heel smal en onoverzichtelijk was.

Anderhalf uur later kwamen we aan in Chipata, waar we natuurlijk weer bijna de auto uit werden gesleurd voor een taxi of een bus. We besloten om eerst even bij het busstation na te vragen of er een bus richting de grens zou gaan, maar dit was niet het geval, waarna we een taxi hebben genomen. We zaten met z’n 2e in de taxi, maar we wilden graag een gedeelde taxi dus we stopten op een stop plaats voor taxi’s om zo ons auto vol te krijgen. Dit lukte helaas niet, maar er was wel een andere taxi die nog 2 personen nodig had. Natuurlijk vonden wij het niet kunnen om uit ons zelf naar de andere over te lopen, dus we wachtte rustig af. Ondertussen konden we nog wat Zambiaanse kwatcha ruilen voor Malawiaanse kwatcha. Tot onze taxi chauffeur bij ons kwam en ons vertelde dat we in de andere taxi moesten gaan, dus zo gezegd zo gedaan. Dit was een gedeelde taxi, dus ik zat met z’n 5e op de achterbank en voorin zaten ze met zijn 3e inclusief chauffeur. Je zou denken hoe kan je met z’n 3e voorin zitten, maar de man in het midden is gewoon op de handrem gaan zitten, en zo gingen we onderweg naar de grens. Opeens stopte de taxi en kwamen we er achter dat er politie controle verder op was, het was voor ons natuurlijk onmogelijk om daar voorbij te komen met zo’n auto vol dus zocht de man naar een andere weg. Deze konden we eerst niet vinden, en naast ons stopten er ook nog andere auto’s die niet verder konden door de politie. Uiteindelijk zijn we, samen met nog een andere auto, een andere weg in geslagen. Je kon het niet echt een weg noemen, het was meer dat we blindelings door de maisvelden en het hoge riet heen reden op goed geluk dat we juist uit kwamen. Onderweg kwamen we nog een paar tegenliggers tegen die ook de politie wilden ontwijken, maar we hebben het uiteindelijk gehaald. We belanden weer op de normale weg, met het ontwijken van de politie zijn we bij de grens aangekomen.

Bij de grens moesten we natuurlijk eerst een ‘uit’-Zambia stempel halen waarna we daarna een ‘in’-Malawi stempel moesten halen aan de andere kant van de poorten. Dit was nog een heel gedoe omdat je voor Malawi geen visum nodig hebt als je niet langer dan 3 maanden in het land bent. Maar we hadden allebei ons verblijf al verlengt, waardoor ze het achter de balie niet zo goed snapten. Maar uiteindelijk mochten we, met stempel, de grens over waar we weer een gedeelde taxi moesten nemen naar het eerstvolgende dorpje. Naar en vanaf de grens gaan er helaas geen minibusjes, wat ons een heleboel geld had kunnen schelen, maar de gedeelde taxi was ook prima te doen. Mchinche was het dorpje na de grens, waar we vanaf daar wel een minibus naar Lilongwe konden nemen. Bij de grens hadden we een blanke jongen ontmoet die ook naar Lilongwe moest, dus we konden gezellig samen reizen. In Lilongwe aangekomen werden we helemaal omgeleid omdat dus blijkbaar Joyce Banda in de stad zou zijn. Daarnaast was het heel erg druk met mensen op straat door dat het Pasen is. Maar hierdoor konden we wel een uit gunstigere plek uitstappen, waardoor we zo bij Mabuya Camp waren. De andere jongen ging opzoek naar Mufasa’s hostel dus die hebben we nadat we uit zijn gestapt niet meer gezien.

Bij Mabuya aangekomen konden we eindelijk even lekker gaan zitten. We hebben even de foto’s op de laptop gezet en zijn aan de chips begonnen. Dit eigenlijk meer omdat we geen zin hadden om naar de stad te lopen voor een lunch. Voor we het wisten kwamen de andere vrijwilligers uit Zomba aan en waren we na een week weer herenigd, leuk! We besloten om even naar de stad te lopen, Lieke en Joost bleven op Mabuya omdat ze moe waren. Samen met Thijs, Ester en Rianne hebben we in de stad lekker geluncht en zijn we even langs de supermarkt gelopen. Zo kon ik gelijk mijn ontbijt en lunch voor morgen kopen. Eenmaal weer bij Mabuya aangekomen was het al bijna tijd om naar Mama Mia te gaan, waar we met iedereen vanavond lekker pizza zouden gaan eten. Jan en Marieke kwamen naar Mabuya met hun eigen auto waarna we met z’n alle de gehuurde minibus in zijn gestapt en naar Mama Mia zijn gereden. Hier hebben we heel gezellig en ontzettend lekker gegeten. De stroom viel wel een paar keer uit, maar met kaarsen op tafel was de sfeer ook leuk. Na het eten zijn we terug gereden naar Mabuya waar we eigenlijk allemaal doodop ons bedje in zijn gedoken. Ik was nog even bang dat ik niet zou kunnen slapen omdat er veel lawaai en harde muziek werd gedraaid. Maar het viel mee, een half uurtje nadat ik naar bed ben gegaan is ook de muziek uit gegaan en zijn de mensen zachter gaan praten.


Dag 85 zaterdag 19 april 2014

Vannacht mijn laatste nacht in Malawi gehad en wat vind ik het stom om terug naar huis te moeten vanavond. Gelukkig heb ik nog een hele dag, maar een dag zonder plannen kan lang gaan duren. Eerst de dag maar eens beginnen met een ontbijtje. Deze had ik gister al bij de supermarkt gehaald, dus ik had heerlijk vers brood met een soort smeerkaas. Samen met Joost, Thijs, Esther en Rianne zaten we aan tafel, wetend dat 3 onder ons vanmorgen al weg zouden gaan. Ze waren er alle 3 klaar voor, alleen Esther moest nog even beltegoed halen. Toen ze eenmaal weer terug was, kwam ook Jan al aan en stond het minibusje klaar om hun naar het vliegveld te brengen. Lieke, Thijs, een nieuwe vrijwilliger en ik reden mee zodat ze ons in de stad konden droppen. Scheelt toch weer een half uurtje lopen. In de stad ben ik op zoek gegaan naar sloffen sigaretten, zodat ik deze voor Kicky mee kon nemen. Ik wist dat ze in de supermarkten verkrijgbaar zijn, maar welke sigaretten je dan moet kopen is altijd lastig. Uiteindelijk wel een keuze kunnen maken. Thijs, Lieke en de nieuwe vrijwilliger waarvan ik de naam kwijt ben, hadden nog wat boodschapjes gedaan voor hu n terug
reis morgen naar Zomba.

Lieke wilde nog even over de souvenirmarkt lopen maar daar hadden Thijs en ik niet veel zin in. Maar omdat we allebei de normale markt in Lilongwe nog niet hadden gezien besloten we om daar even overheen te lopen. Daar hebben we nog zo’n anderhalf uur rond gelopen en waren we alsnog later terug bij Mabuya dan Lieke en de nieuwe vrijwilliger. Maar wat moesten we nu nog eens gaan doen? Het was gelukkig al wel middag, maar ik zou om 9 uur vanavond pas opgehaald worden omdat ik pas om 23.55 uur vlieg. We hebben een hele tijd lekker buiten gezeten, niets gedaan, gewoon een beetje praten en gezellig wat drinken. Omdat we toch allemaal wel wat wilden doen besloten we om dan maar een filmpje op te zetten. Tegen de tijd dat deze klaar was, was het ook wel tijd om ergens wat te gaan eten. We hadden geen zin in moeilijk gedoe dus zijn we maar de snacks op gaan zoeken, pizza’s, pita broodjes, kip salade, noem maar op. Nadien zaten we allemaal propje vol en had het bij iedereen gesmaakt. Omdat het al donker was moesten we met een taxi terug, gelukkig konden we die ook zo vinden dus dat scheelde. Terug bij Mabuya ben ik nog even lekker gaan douchen voordat ik opgehaald zo worden. Daarna hebben we met al de nieuwe vrijwilligers, die vanmiddag aan zijn gekomen, nog buiten gezeten. Jan had vanmiddag 2 andere Nederlanders een rit naar het vliegveld aangeboden dus die reden gelijk met mij mee. Het zijn hele aardige mensen , ze hebben 8 weken stage gelopen in een ziekenhuis. Het vliegveld stelde natuurlijk niet veel voor, maar dat wisten we van de heen weg al. Gelukkig duurde het niet lang of we mochten het vliegtuig al in.


Dag 86 zondag 20 april 2014

Vannacht hebben we eerst een tussenstop in Lusaka, Zambia, moeten maken. Hier moesten we even tanken en hebben ze weer nieuwe mensen binnen gelaten. Wij moesten gewoon blijven zitten, maar ik kon mijn filmpje door kijken dus dat was wel prima. Om 5 uur lokale tijd kwamen we aan in Nairobi, Kenia, waar we na een half uurtje wachten ook gelijk in konden checken. Natuurlijk moesten we daarna nog wel een hele tijd wachten tot we het vliegtuig in mochten, maar we waren in ieder geval al ingecheckt.

Vanaf Nairobi zat ik bij het raam met nog 2 andere mensen naast mij, natuurlijk nooit fijn want als je een keer naar de wc moet dan moet je de mensen weer storen. Maar aan de andere kant, ik kon wel lekker naar buiten kijken en tegen het raampje aan leunen. De reis verliep eigenlijk best snel, beetje filmpjes gekeken en proberen te slapen. En op Schiphol stonden papa mama en Kicky mij op te wachten, heel erg leuk! Mama had zelfs een ballon voor me gekocht! En hier stopt dan mijn Malawi avontuur, en natuurlijk ook een beetje Zambia! Ik heb een geweldige tijd gehad, maar het vloog zo voorbij.

Reageer op dit reisverslag

Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley

Verslag uit: Malawi, Zomba

Kim

Actief sinds 18 Maart 2012
Verslag gelezen: 2011
Totaal aantal bezoekers 21277

Voorgaande reizen:

24 Januari 2014 - 20 April 2014

Malawi

25 Maart 2012 - 02 Juni 2012

Litouwen

Landen bezocht: